Kumral Ada ~ Mavi Tuna

Yazar: Buket Uzuner

Sayfa Sayısı: 500
Dili: Türkçe
Yayınevi: Everest Yayınları







"Hep güçlü olmak zorunda kalmamız ne yorucu..."

Kumral Ada Mavi Tuna, Buket Uzuner’in 1997 yılında yayınlanan ve Kuzguncuk’ta geçen bir romanı. Bu kitap, Buket Uzuner’in ilk okuduğum kitabıydı, en sevdiğim kitaplardan biri oldu. Kitabın en sevdiğim özelliklerinden birisi de İstanbul’da geçmesi ve yazarın şehri gerçekten çok güzel tasvir etmiş olması. Okurken sanki anlatılan yere gitmişim gibi hissettirdi çok kez. Romanda birçok gönderme bulunuyor; bunlardan en çok göze çarpanı romanın başkarakterlerinden Ada’nın annesi, babası ve dayısı Pervin Gökay, Süreyya Mercan ve Şair Doğan Gökay karakterlerinin gerçek hayatta Çolpan İlhan, Sadri Alışık ve Attila İlhan’ı işaret ediyor olması. Ayrıca Ada’nın Tuna’ya “Mabel” diye hitap etmesi, Baylan Pastanesi’ni çok sevmeleri gibi özellikler de kitaba çok güzel bir doku katıyor. Bu yazımda sizlere bu göndermelerden bahsetmek istiyorum. Baylan Pastanesi’ni, Mabel’i ve Sadri Alışık, Çolpan İlhan ve Attila İlhan'ı anlatacağım.

Baylan Pastanesi

                Baylan, seksen yedi yıllık bir geçmişe sahip bir pastane. İlk şubesi 1923’te, Beyoğlu’nda açılan Baylan’ın kurulduğundaki adı “L’orient”dir ve açıldığından bu yana hiç kapanmayarak İstanbul’un en eski pastanesi olmuştur. Kurucusunun adı Filip Lenas’tır ve pastaneyi kuzeni Yorgi Kiriçi ile açmıştır. İkinci şubesi kuruluşundan yalnız iki sene sonra, 1925’te Karaköy’de açılan Baylan; üçüncü şubesi olan ve şu anda da açık olan Kadıköy şubesini 1961’de açar. Daha sonradan ne yazık ki Beyoğlu ve Karaköy şubeleri kapanan Baylan, 1992’den sonra sadece Kadıköy şubesiyle hizmet verir. Kurucusu Filip Lenas’ın oğlu ve aynı zamanda Baylan’ın en ünlü ürünlerinden olan “Kup Griye”nin mucidi Harry Lenas tarafından 2009’da Altınmarka’ya devredildikten sonra da 2010 yılında Bebek şubesi açılır. Baylan, 1950’li ve 60’lı yıllarda sanatçılar tarafından sevilen, oldukça popüler bir pastanedir. Attila İlhan, Behçet Necatigil, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Haldun Taner, Cemal Süreya ve Orhan Kemal gibi birçok ünlü edebiyatçının da çokça gittiği Baylan, günümüzde de eski dokusunu koruyarak çokça müdavime sahiptir.

Kitapta bolca bahsi geçen “Kup Griye”ye biraz değinmek gerektiğini düşünüyorum. Kup Griye, 1954 yılında Filip Lenas’ın büyük oğlu Harry Lenas tarafından icat edilmiş. Günümüzde Avrupa’nın bazı pastanelerinde “Coupe Baylan” adıyla da satılan Kup Griye, karamelli ve vanilyalı dondurma, krem şanti, balbadem ve karamel sosundan oluşur. Tarifi senelerdir değiştirilmemiş olan Kup Griye, neredeyse Baylan’ın kendisi kadar ünlüdür. 

Mabel Çikolata

                Mabel Çikolata’yı bilmeyeniniz yoktur; mesela ben küçükken fırınlarda ve kuruyemişçilerde, kasanın yanındaki küçük bir kutuda üstünde Mabel’in Arap kızlı sakızlarından ve şemsiye çikolatalarından satılırdı. Artık eskisi kadar çok göremesem de İstanbul’da Karaköy, Nişantaşı ve Suadiye’deki şubeleri duruyor. Sakızı kadar bin bir çeşit çikolatasıyla da ünlü Mabel’in adı kitapta sürekli geçiyor çünkü Ada, ilk tanıştıkları günden beri Tuna’ya aralarında “Mabel” diye hitap ediyor. Mabel, 1947’den beri var. “Mabel” dendiğinde akla gelen ilk şey Arap kızlı sakızı olsa da çikolatalarının da çok müdavimi var. Özellikle bal bademli, Hindistan cevizli ve fıstıklı çikolataları çok seviliyor.

Çolpan İlhan

          8 Ağustos 1936’da İzmir’de doğan İlhan, Kandilli Kız Lisesi mezunudur. İstanbul Belediye Konservatuvarı Tiyatro bölümü ve Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nü de bitiren sanatçı, akademideki arkadaşlarıyla “Akademi Tiyatrosu” isminde bir tiyatro grubu kurmuştur. 1957 yılında Kamelyalı Kadın adlı filmin başrolünde oynayan İlhan, aynı senede Münir Özkul ve Uğur Başaran ile ilk profesyonel tiyatro oyununu “Sevgili Gölge”yle oynadı. Üç sezon boyunca “Küçük Sahne”de oynayan Çolpan İlhan, bu grubun dağılmasıyla birlikte Oda Tiyatrosu’nda Tersine Dönen Şemsiye adlı oyunda yer aldı. Daha sonraları Kent Oyuncuları’yla birlikte Güner Sümer’in “Yarın Cumartesi” adlı oyunda oynadı; Kenter kardeşler ile de “Baharın Sesi”, “Nalınlar” ve “Aptal Kız”da yer alan İlhan, oğlu Kerem Alışık’ın doğması ile tiyatroya bir süreliğine ara verdi. 1960’lı yılların ortasında tiyatroya sinema filmleriyle geri dönüş yaptı ve 1970’lerin sonuna kadar 300’e yakın filmde oynadı. Sonrasında moda çizimleri yapmaya odaklanan İlhan’ın İstanbul Nişantaşı’nda bir moda evi vardır.


Sadri Alışık

                Sadri Alışık, 5 Mart 1925 tarihinde İstanbul’da doğdu. Asıl adı Sadrettin’di ancak ailesi onu “Sadri” diye çağırırdı. Çok küçük yaşlardan itibaren tiyatroya ilgili olan Alışık, İstanbul Erkek Lisesi mezunudur. Oturdukları semtte bulunan Cağaloğlu Halk Evi’ne giden sanatçı, sonrasında sinemaya atıldı. 1945 yılında Günahsızlar, 1959 yılında ise Yalnızlar Rıhtımı adlı filmlerde rol aldı ve eşi Çolpan İlhan’la da bu film sayesinde tanıştı. Evlendikten birkaç yıl sonra ise oğlu Kerem Alışık doğdu. Alışık’ın, yakın arkadaşı Ayhan Işık’ın vefatının ardından önceden de var olan alkol bağımlılığı arttı ve bu sebepten ortaya çıkan karaciğer yetmezliğinin tedavisi için Amerika’ya gitti. Tedavisinin ardından Türkiye’ye geri döndüğünde pozitif, yaşam enerjisiyle dolu birçok karaktere can veren Alışık, beş yüzden fazla filmde rol aldı. En son canlandırdığı karakter “Yengeç Sepeti” adlı dizideki baba olan Alışık, 18 Mart 1995 günü de yaşamını yitirdi.

Attila İlhan

                Attila İlhan, 1925 yılında İzmir, Menemen’de dünyaya geldi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ndeki eğitimini yarıda bıraktı. Altı yıl boyunca aralıklarla Paris’te yaşadı. Gazete ve dergilerde çalışan İlhan, Demokrat İzmir Gazetesi genel yayın müdürlüğü ve başyazarlığı yaptı. Sonrasında Ankara’da Bilgi Yayınevi’nin danışmanlığını yaptı (1973-1980) ve bu sırada çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı yapmaya devam etti (1968’den itibaren Yeni Ortam, Dünya, Milliyet, Söz, Güneş, Meydan)  ve 1950’li yıllarda Vatan Gazetesinde sinema eleştirmenliği yaptı. Yelken ve Sanat Olayı adlı dergilerin yönetimini üstlendi. Sonrasında senaryo yazarlığına başlayan Attila İlhan, senaryolarını yazarken “Ali Kaptanoğlu” adını kullandı. Yalnızlar Rıhtımı, Ateşten Damlalar, Rıfat Diye Biri gibi altı filmin ve beş televizyon dizisiyle bir televizyon filminin senaryosunu yazdı.

                İlk şiiri “Balıkçı Türküsü”, 1941 yılında Yeni Edebiyat gazetesinde çıktı. İlk düzyazısı “Kültürümüz Üzerine Düşünceler” ise 1944 yılında Balıkesir’de yayımlanan Türk Dili gazetesinde çıktı. 1946 CHP Şiir Yarışmasında “Cebbaroğlu Mehemmed” adlı şiiriyle birincilik ödülüne layık görülmesiyle tanınan İlhan, Türk edebiyatının önemli isimleri arasına girdi. Garip Akımı ve İkinci Yeni şiirine karşı çıkan şair, “Mavi” veya “Maviciler” olarak tanınan toplumcu gerçekçi şiir akımını başlattı. 11 Ekim 2005 tarihinde ise hayata gözlerini yumdu.

Kaynaklar

• http://www.edebiyatogretmeni.net/attila_ilhan.htm
• http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=1116
• http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=2327
• http://www.colpanilhan.com/
• http://www.biyografi.info/kisi/sadri-alisik
• http://www.biyografist.com/biyografiler/Sadri-Alisik-biyografisi.html
• http://www.baylangida.com/baylanin-oykusu.php
• http://www.mabel.com.tr/#/HAKKIMIZDA-02-00/
• http://beta.eksisozluk.com/mabel-cikolata--931643